Co robić, jeśli drugi rodzic utrudnia lub nie realizuje kontaktów z dzieckiem?
W praktyce prawa rodzinnego często spotykamy sytuacje, w których jeden z rodziców nie respektuje ustaleń dotyczących kontaktów z dzieckiem. Rodzic uprawniony do spotkań, zrozpaczony brakiem realizacji tych ustaleń, nierzadko składa wniosek o ukaranie drugiego rodzica. Tymczasem takie podejście jest błędne i wynika z niepełnego zrozumienia procedury. Zgodnie z przepisami, proces ten składa się z dwóch odrębnych etapów, których nie można pomijać ani mieszać.
Dwa etapy postępowania: jak odzyskać prawo do kontaktów z dzieckiem?
- Etap pierwszy: Wniosek o zagrożenie nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej
Pierwszym krokiem jest złożenie wniosku do sądu rodzinnego o zagrożenie drugiemu rodzicowi nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku kontaktów z dzieckiem. Taki wniosek jest swoistym „ostrzeżeniem”, które ma mobilizować rodzica do respektowania zasad.
Przykład: Pani Anna, której były partner, pan Jan, uniemożliwia spotkania z ich córką, składa wniosek do sądu o zagrożenie panu Janowi nakazaniem zapłaty 500 zł za każde niewykonane spotkanie.
- Etap drugi: Wniosek o nakazanie zapłaty sumy pieniężnej
Jeśli mimo ostrzeżenia drugi rodzic nadal nie respektuje ustaleń, należy przejść do kolejnego kroku – złożenia wniosku o nakazanie zapłaty wcześniej wskazanej kwoty. Ważne jest, że sąd rozpatruje tylko te naruszenia, które miały miejsce po wydaniu postanowienia z pierwszego etapu. Nie można żądać ukarania za wcześniejsze naruszenia wstecz.
Przykład: Pan Jan, mimo wyroku sądu, nadal uniemożliwia Pani Annie kontakty z córką. Pani Anna składa więc wniosek o nakazanie zapłaty kwoty 1500 zł za trzy niewykonane spotkania (500 zł za każde).
Na co zwrócić uwagę w postępowaniu o kontakty z dzieckiem
1. Etap pierwszy jest niezbędny do przejścia do etapu drugiego.
2. Nie można wnosić o nakazanie zapłaty za naruszenia, które miały miejsce przed wydaniem postanowienia z pierwszego etapu.
3. Naruszenie musi być istotne i zawinione. Przypadki losowe, jak nagła choroba dziecka czy obiektywne trudności, nie uzasadniają wniosku o ukaranie.
Co zrobić, gdy dziecko odmawia kontaktu – orzecznictwo i przepisy
Niekiedy odmowa kontaktu wynika z zachowania samego dziecka, a nie działań drugiego rodzica. W takich sytuacjach Trybunał Konstytucyjny orzekł, że nakładanie na rodzica obowiązku zapłaty jest niezgodne z Konstytucją. W wyroku z 22 czerwca 2022 r. (SK 3/20) podkreślono, że brak kontaktów spowodowany postawą dziecka nie może być podstawą do karania drugiego rodzica.
Przykład: Jeśli 15-letni syn Pana Jana odmawia spotkań z Panią Anną, a Pan Jan wykazuje, że nie ma wpływu na zachowanie syna, sąd nie ukarze Pana Jana finansowo.
Najważniejsze zasady przy utrudnianiu kontaktów z dzieckiem – podsumowanie
Procedura związana z utrudnianiem kontaktów jest dwustopniowa i wymaga skrupulatnego przestrzegania zasad. Każdy etap ma swoje znaczenie, a niepełne zrozumienie tej procedury może prowadzić do błędów procesowych. Kluczowe jest także uwzględnienie sytuacji dziecka i ocena, czy naruszenie jest zawinione.
Masz pytania? Chcesz porozmawiać o swojej sytuacji i dokonać analizy prawnej?
Skontaktuj się ze mną – dzięki temu doradzę, jak najlepiej pomóc w Twojej sytuacji rodzinnej.
Śledź również profile społecznościowe kancelarii Instagram oraz Facebook. Znajdziesz tam wiele postów z Q&A dedykowanych zagadnieniom prawa rodzinnego!
